Legalna niania w Polsce – raport rynku niań 2011

Co jakiś czas media donoszą nam o przypadkach dzieci, które były pod niewłaściwą opieką niań . Ale informacja o śmierci 9-miesięcznego chłopca, który zmarł, bo niania nie potrafił udzielić mu odpowiedniej pomocy, wstrząsnęła mną osobiście, zwłaszcza, że sama zatrudniam opiekunkę dla swojego dziecka. Ta sytuacja, ale też i wiele innych powinna dać do myślenia rodzicom, czego powinni oczekiwać od osoby, w której ręce oddają swój największy skarb. Dlaczego w Polsce większość niań pracuje bez umowy? W Polsce podpisywanie umów z nianiami należy do rzadkości. Zgodnie z najnowszymi danymi, w naszym kraju w charakterze opiekunki pracuje około 350 tys. osób, z czego w ZUSie zarejestrowanych jest 8,5 tys. niań .  Zdecydowana większość rodzin nie zatrudnia więc opiekunek do swoich dzieci legalnie, a przecież istnieje tzw. "umowa uaktywniająca", która pozwala na legalne zatrudnienie opiekunki . Część rodziców od 2011 r. dodatkowo może korzystać z przywileju ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3, zgodnie z którą składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne , obliczone od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, finansuje budżet państwa . Dlaczego zatem rodzice zatrudniając nianię, nie podpisując z nią umowy? Powodów jest wiele. Jedni nie mogą skorzystać z ulg państwa, a sami nie chcą podjąć się zatrudnienia, inni po prostu nie zdają sobie sprawy, że brak umowy z nianią, tak jak nielegalne zatrudnienie każdego innego pracownika, jest przestępstwem. Zatrudniamy nianie bez kwalifikacji Niania w świadomości społeczeństwa wciąż funkcjonuje jako zajęcie, często dodatkowe, a nie pełnoprawny zawód, do którego wykonywania należy mieć odpowiednie kwalifikacje. Również prawo w Polsce nie określa profilu zawodowego tej grupy. Nie wymaga od opiekunek m.in. konkretnego wykształcenia pedagogicznego oraz kwalifikacji jak np. posiadania kursów udzielania pierwszej pomocy....

Dwa lata temu oficjalnie zatrudnionych opiekunek do dzieci było 13,4 tysiąca. W zeszłym roku liczba ta wyniosła 11,7 tysiąca . Oficjalne zatrudnienie oznacza, że niania została zgłoszona do ZUS, a ten opłacał za nią składki na ubezpieczenie (zdrowotne, rentowe, wypadkowe i emerytalne). Wysokość składek była naliczana maksymalnie od najniższego wynagrodzenia. Jeśli niania zarabiała więcej niż minimalne wynagrodzenie, od nadwyżki składki płacili rodzice. Kim jest opiekunka? Najczęściej są to kobiety w wieku 51-60 lat . Są też panie w wieku 41-50, 61-70 lat oraz poniżej 30. r. ż. Tych jest razem ciut więcej niż kobiet w wieku 51-60 lat. Zdecydowanie niewielką grupę opiekunek stanowią mężczyźni – tych było w zeszłym roku tylko 232. Osoby po 80. roku życia stanowiły najmniej liczną grupę – od początku roku do końca lipca zarejestrowano 16 takich osób. Tylko 267 osób to obcokrajowcy. Są wśród nich Ukraińcy (217), Filipińczycy (12), Rosjanie (10) i Białorusini (7). Kto zatrudnia opiekunki do dziecka? Najwięcej zarejestrowanych niań jest w woj. mazowieckim – ponad 1500 , małopolskim – 988 i wielkopolskim – 810. Najmniej opiekunek zgłoszono do ZUS w woj. świętokrzyskim – 99. Te dane pokazują, że tam, gdzie jest największe zatrudnienie, a rejon uznawany jest za "bogaty", tam niań jest najwięcej i odwrotnie. Liczba niań spada, bo... Socjologowie uważają, że jest skutek programu "Rodzina 500 plus" i tego, że więcej kobiet decyduje się na pozostanie w domu po urodzeniu dziecka. Zresztą opieka matki nad dzieckiem do 3. r. ż. jest ciągle mocno zakorzeniona w umysłach Polaków. Niezbyt często też młode mamy myślą o odległych skutkach pozostawania w domu – o przyszłych świadczeniach emerytalnych i skutkach długiego pozostawania poza rynkiem pracy. Poza tym nadal obowiązuje u nas model opieki międzypokoleniowej . Z tego względu młode matki często...

Kilka miesięcy temu pisałyśmy o tym, ile obecnie wynoszą stawki godzinowe dla niań w Polsce. Średnio jest to kilkanaście złotych netto, najwięcej opiekunki mogą zarobić oczywiście w dużych miastach. W Warszawie płacimy opiekunkom średnio 16,51 zł za godzinę pracy. Jeśli zsumujemy liczbę godzin w miesiącu, za które trzeba zapłacić, kwota jest naprawdę spora. Co ciekawe, nianie wcale nie oczekują, że będą zarabiały aż tyle. Dlaczego więc sami tak łatwo uszczuplamy nasze portfele? Dobra niania to skarb Choć ogłoszeń dotyczących chęci podjęcia pracy w roli opiekunki do dzieci jest wiele, znaleźć tę odpowiednią jest naprawdę trudno. Nie chodzi tylko o to, że część kandydatek zwyczajnie nie ma odpowiednich kwalifikacji i liczy na łatwy zarobek, ale też o to, że niania musi być osobą, której w pełni zaufamy . Tu nie chodzi przecież o wykonanie jakiejś pracy, ale o opiekę nad własnym potomstwem. Dlatego tym bardziej cenimy opiekunkę, która jest sprawdzona, być może ktoś ją nam polecił i która z pewnością dobrze zajmie się naszymi dziećmi. Wówczas jesteśmy w stanie zapłacić nawet ponad miarę. Różnice między proponowanymi a oczekiwanymi Stawki godzinowe dla niań pokazują, że również w przypadku tej profesji mamy obecnie rynek pracownika. Przeciętnie opiekunka może zarobić o kilka złotych za godzinę więcej, niż oczekiwała, w skali Polski różnica ta wynosi 4,17 zł . W województwie mazowieckim jest to nawet 4,32 zł, a w dolnośląskim aż 4,73 zł. Okazuje się zatem, że podczas gdy oczekiwania opiekunek plasują się na poziomie ok. 8-13 zł netto za godzinę (w zależności od regionu), rodzice proponują im ok. 11-18 zł za godzinę pracy. Zobacz też: Szukasz niani na własną rękę? Rób to pod jednym warunkiem! Nianie korzystają na braku żłobków i przedszkoli Koszt zatrudnienia niani w pełnym wymiarze godzinowym jest zazwyczaj wyższy niż...