Krzywica, zwana też dawniej chorobą angielską, polega na niewłaściwej mineralizacji kości. Wynika z zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforanowej w organizmie. Powoduje zaburzenia we wzroście kości, a w konsekwencji ich zniekształcenia. Krzywica najczęściej występuje u dzieci między 3. a 24. miesiącem życia.
Bezpośrednią przyczyną krzywicy jest niedobór witaminy D3, która reguluje w organizmie przyswajanie fosforu i wapnia. Wapń i fosfor są konieczne do prawidłowej budowy kości. Gdy ich brakuje, kości miękną i szkielet dziecka ulega deformacji. Krzywica zagraża przede wszystkim:
Krzywica może pojawić się też przy prawidłowej suplementacji witaminy D3. W takim przypadku może wynikać z:
Pierwsze symptomy krzywicy to:
Około 2. roku życia krzywica często sama mija, bo zmienia się dieta dziecka. Więcej przebywa ono także na powietrzu i słońcu. Niestety, niektóre objawy choroby (np. zniekształcenia kości) mogą się utrwalić i zostać na całe życie.
Duże ciemiączko albo jego wolne zarastanie jeszcze nie jest wskazaniem do badań w kierunku krzywicy. Tak samo pocenie się główki dziecka, np. podczas snu czy karmienia, jeżeli występuje bez dodatkowych objawów krzywicy, nie świadczy jeszcze o chorobie. O podejrzeniu krzywicy warto porozmawiać z pediatrą – jeżeli wątpliwości będą uzasadnione, dziecko zostanie skierowane do gastroenterologa. Przed wizytą u gastroenterologa trzeba będzie wykonać badania poziomu fosforu i wapnia we krwi. Lekarz może też zlecić zdjęcie RTG kości.
Leczenie krzywicy zawsze musi odbywać się pod stałą opieką lekarza z poradni gastroenterologicznej lub chorób metabolicznych. Po wykonaniu badań lekarz dobierze dziecku odpowiednią dietę i suplementowanie witaminy D. Na wyniki leczenia trzeba czekać przynajmniej kilka miesięcy – w tym czasie konieczne są regularne badania i wizyty u lekarza prowadzącego leczenie.
Obecnie krzywica występuje rzadko, dzięki powszechnemu suplementowaniu witaminy D3 (w kroplach lub w mleku modyfikowanym). Witamina D wytwarzana jest także w skórze dziecka pod wpływem promieniowania słonecznego – dlatego m.in. tak ważne są codzienne spacery z dzieckiem na świeżym powietrzu. Witaminę D3 należy dawkować dziecku zgodnie z zaleceniem lekarza – dawka zmienia się w zależności od wieku dziecka.
Zobacz też:
Ciemiączko to miękkie miejsce na głowie niemowlaka. U dziecka w pierwszych miesiącach życia obecne są dwa ciemiączka. Przesuwając palec przez środek dziecięcego czoła w kierunku czubka głowy, napotkasz tzw. ciemię przednie, które kształtem przypomina latawiec i ma wymiary około 2x2 cm. Prowadząc palec dalej, w dół główki, napotkasz drugie ciemię – tylne. Ma kształt trójkąta i mierzy zwykle około 1x1 cm. Niepokój wzbudza zwykle ciemiączko przednie, które jest większe i może pulsować. Pulsujące ciemiączko u niemowlaka Bardzo ważny jest wygląd przedniego ciemiączka. Prawidłowe jest lekko zapadnięte i nieznacznie pulsujące. Zatem na pytanie, czy ciemiączko powinno pulsować, jest tylko jedna odpowiedź. Tak: pulsujące ciemiączko jest normą! Pulsowanie to skutek rytmicznej zmiany ciśnienia wynikającej z pompowania krwi przez serce dziecka. Ciemiączka szybko reagują na każdą zmianę ciśnienia w główce, więc mogą uwypuklać się np. podczas płaczu niemowlaka. Zdarza się też, że ciemiączko zapada się lub uwypukla na dłużej, co nie jest objawem korzystnym. Wypukłe pulsujące ciemiączko Jeśli przednie pulsujące ciemię jest wypukłe, albo twarde, napięte i słabo pulsujące, choć niemowlę jest spokojne – to sygnał, że doszło do niebezpiecznego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego . Wtedy dziecko koniecznie musi obejrzeć lekarz! Wzrost ciśnienia śródczaszkowego wypycha zawartość główki przez otwory w czaszce, dlatego skóra na ciemiączku unosi się, a ono samo staje się wypukłe. Dzieje się tak np. w przypadku gromadzenia się płynu mózgowo-rdzeniowego w komorach mózgu, czyli wodogłowia . Wklęsłe ciemiączko Jeśli przednie ciemiączko jest zapadnięte , to może być sygnał odwodnienia organizmu (np. wskutek biegunki czy wymiotów). Towarzyszą mu inne niepokojące objawy: dziecko ma wyostrzone rysy twarzy, spierzchnięte wargi, suche...
Ciemiączko to miękkie miejsce na głowie noworodka. A właściwie 2 miejsca, bo noworodek rodzi się z 2 ciemiączkami, a wcześniak może nawet narodzić się z 4! Dlaczego żaden noworodek nie może przyjść na świat z kształtną głową, całą pokrytą twardymi kośćmi? Bo takie narodziny są po prostu niemożliwe! Ciemiączko umożliwia poród drogami natury. Ciemiączko - układanka w głowie noworodka Dzięki ciemiączkom podczas porodu kości czaszki dziecka zaczynają na siebie zachodzić. Głowa staje się węższa i dziecko może się przecisnąć przez kanał rodny. Aby kości odzyskały swoje pierwotne położenie, potrzebują czasu. Już po kilku dniach główka dziecka stanie się zgrabniejsza. Zostaną tylko ciemiączka . Jedno znajdziesz, przesuwając palec przez środek dziecięcego czoła w kierunku czubka głowy – to tzw. ciemię przednie . Prowadząc palec dalej, w dół główki, napotkasz drugie ciemię – tylne . Ciemiączko u noworodka: wklęsłe lub wypukłe Ciemiączko jest lekko zapadnięte i nieznacznie pulsuje. Reaguje na zmianę ciśnienia w główce. Może uwypuklać się, np. podczas płaczu dziecka . Gdy jednak dziecko zachowuje się spokojnie, a mimo to ciemię jest wypukłe , twarde, napięte – to sygnał, że doszło do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Wówczas dziecko koniecznie musi obejrzeć lekarz! O problemach ze zdrowiem oseska może też świadczyć ciemię zbyt wklęsłe . To zwykle sygnał odwodnienia organizmu. Towarzyszą mu wtedy inne objawy: wyostrzone rysy, spierzchnięte wargi, suche śluzówki, zapadnięte oczy. A ponieważ odwodnienie niemowlaka jest niebezpieczne, należy jak najszybciej wezwać lekarza. Kiedy zarasta ciemiączko u noworodka? W pierwszych tygodniach ciemiączka się powiększają. Dopiero potem zaczynają zarastać. Proces ten toczy się powoli, własnym tempem, aby mózg dziecka miał miejsce do wzrostu. Tylne ciemię znika...
Główka noworodka jest dość duża. By zdołała przecisnąć się przez kanał rodny, natura wymyśliła sprytną sztuczkę: kości czaszki maleństwa nie są zrośnięte. Łączy je mocna, elastyczna tkanka, co sprawia, że mogą się do siebie zbliżyć i tym samym dopasować do wąskiej drogi na świat. „Puste” miejsca pomiędzy kośćmi to właśnie ciemiączka. Jak wyglądają ciemiączka? Przednie ma kształt rombu, tylne, znacznie mniejsze – trójkąta. Ich wielkość jest sprawą indywidualną. Przednie ma najczęściej dwa na dwa centymetry, ale może być większe lub mniejsze (od jednego do czterech centymetrów). Tylne ma około centymetra. Oba z czasem stopniowo zarastają, ale tylne może być zarośnięte już w chwili urodzenia. Czy mózg pod ciemiączkiem jest bezpieczny? Tak. Choć to, że tuż pod ciemiączkiem jest nieosłonięty czaszką mózg, może działać na wyobraźnię. Nie martw się, nie uszkodzisz go podczas czesania, zakładania czapki czy mycia maluszkowi główki. Wbrew pozorom tkanka, która je wypełnia, jest bardzo mocna i sprężysta, co oczywiście nie oznacza, że można to miejsce bezkarnie uciskać. Dlaczego ciemiączko nie zawsze wygląda tak samo? Przednie ciemiączko jest lekko zapadnięte. Podczas płaczu może się trochę uwypuklać. Jeśli jednak robi się twarde i wypukłe, gdy malec nie płacze (np. podczas gorączki), trzeba skontaktować się z lekarzem, bo to może świadczyć o wzroście ciśnienia wewnątrz główki. Mocno wklęsłe ciemiączko może być z kolei sygnałem dużego odwodnienia (inne objawy to suche, spierzchnięte usta, sucha pieluszka) – to także wymaga kontaktu z lekarzem. I to błyskawicznego, bo odwodnienie jest dla niemowląt groźne. Do kiedy ciemiączka powinny zarosnąć? Tylne ciemiączko zarasta szybciej, między szóstym tygodniem a czwartym miesiącem życia. Przednie między dziewiątym a osiemnastym miesiącem. Stopień...
